جمعه, ۱۸ رمضان ۱۴۴۵هـ| ۲۰۲۴/۰۳/۲۹م
ساعت: مدینه منوره
Menu
القائمة الرئيسية
القائمة الرئيسية

  •   مطابق  
د خلافت له تاسیس وروسته له سودي مالونو سره څه وکړو؟
بسم الله الرحمن الرحيم
د خلافت له تاسیس وروسته له سودي مالونو سره څه وکړو؟

(ژباړه)

پوښتنه:

السلام عليكم ورحمت الله وبركاته!

د «خلافت دولت اداري جوړښتونه» له کتاب څخه مې د ربا (سود) په اړه پوښتنه درلوده. د خلافت له تاسیس وروسته له سودي مالونو سره څه وکړو؟ ایا د دولت لپاره د سودي مالونو ضبط او پانګونه جایزه ده او هغه پیسې چې له سودي مالونو څخه تر لاسه کېږي، د پیسو نفس حرام دی او که د پیسو تر لاسه کول؟

ځواب:

وعليكم السلام و رحمت الله و بركاته!

1. د دې پوښتنې ځواب چې له سودي مالونو سره څه وکړو؟ «د خلافت دولت مالونه» په کتاب کې ښکاره بیان شوی. دولت څه ډول هغه مالونه چې له نامشروع لارو لکه: د خیانت، دوکې، قمار، ربا (سود) او داسې نورو لارو څخه تر لاسه کیږي، په خپل واک کې اخلي او کنه؟ د همغه کتاب په (۱۱۱- ۱۱۲) مخونو کې د هغو مالونو په اړه چې د دولت کارکوونکي او حکام یې په دوکه او خیانت تر لاسه کوي، هغه مالونه چې له نامشروع لارې تر لاسه کېږي او همدارنګه د جریمو د مالونو په اړه داسې ویل شوي دي: «که پورتني یاد شوي ټول مالونه والیان او د دولت کارکونکي له نامشروع او حرامې لارې په لاس راوړي، له وارداتي مالونو سره یو ځای په بیت المان کې اېښودل کېږي. همدارنګه که خلک له هرې هغې لارې نه چې په شریعت کې منع شوې وي، مال تر لاسه او یا پانګونه وکړي، دا هم د بیت المان له وارداتي مالونو سره اېښودل کیږي، ځکه چې د هغه مال تر لاسه کول حرام دي او د فرد ملکیت نه کیږي.» نو پر همدې بنسټ که یو څوک له سودي لارې یو څه تر لاسه کړي، د هغه تر لاسه کول حرام دي او د فرد ملکیت نه کیږي. الله سبحانه وتعالی سود حرام کړی او داسې یې فرمایلي دي:

﴿الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا فَمَن جَاءهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىَ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ﴾ (البقره: ۲۷۵)

څوک چې سود خوري، د قیامت په ورځ به په داسې حال له قبرونو راپورته کېږي، لکه پېريانو چې نیولی وي. دا ځکه چې دوی وايي: «تجارت هم لکه سود غوندې دی.» په داسې حال کې چې الله تجارت روا او سود ناروا کړی دی. چا ته چې د خپل رب له لوري دا نصیحت ورسېد او له سود خوړلو يې ډډه وکړه؛ نو څه يې چې مخکې خوړلي، هغه خو يې خوړلي، معامله يې له الله سره ده او څوک چې له دغه حکم وروسته بیا هم همدا کار کوي، هغوی دوزخیان دي او تل به په دوزخ کې وي.

همدارنګه الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِكُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ﴾ (البقره: ۲۷۸- ۲۷۹)

اې مومنانو! د الله سبحانه وتعالی له عذاب څخه ووېریږئ او کوم سود مو چې پر خلکو پاتې دی، هغه ورپرېږدئ. که مو داسې ونه کړل، نو پوه شئ چې له الله سبحانه وتعالی او د هغه له پیغمبر صلی الله علیه وسلم سره جګړه کوئ او که مو توبه وکړه، له سوده مو لاس واخیست او د دین امر ته مو غاړه کېښوده، نو ستاسو اصلي پانګې ستاسو دي، مه ظلم کوئ او نه به پر تاسو ظلم وشي.

د سود د معلومېدو په صورت کې سودي مال بېرته خپل څښتن ته ورکول واجب دي او که يې څښتن معلوم نه وي، سودي مال په بیت المان کې اېښودل کیږي. البته پر شرعي عقوبت سربېره چې د سود پر معامله کوونکي، سودخوړونکي، سود ورکونکي، لیکونکي او د شاهد ته يې ټاکل شوی دی. مسلم له جابر نه په دې اړه روایت کوي:

﴿لَعَنَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ آكِلَ الرِّبَا، وَمُؤْكِلَهُ، وَكَاتِبَهُ، وَشَاهِدَيْهِ، وَقَالَ: هُمْ سَوَاءٌ
(رواه مسلم)

رسول الله صلی الله علیه وسلم پر سود خوړونکي، سود ورکونکي، لیکونکي او د هغه پر شاهد لعنت ویلی او همدارنګه ویلي یې دي چې ټول یو شان دي.

که یو څوک د قمار له لارې مال او پیسې په لاس راوړي، لاسته راوړل يې حرام دي او د هغه فرد ملکیت نه کیږي. که یې څښتن معلوم وي، نو بیرته ور کول کیږي، که معلوم نه وي، همغه مال چې نوموړي د قمار له لارې په لاس راوړی، مصادره کیږي او په بیت المال کې اېښودل کیږي. پر شرعي عقوبت سربېره چې د دواړو (ګټونکو او بایلونکو قمارچیانو) لپاره ټاکل شوی، داسې کیږي؛ ځکه قمار حرام دی او په وسیله يې د مال پانګونه او پراختیا هم حرام دي؛ الله سبحانه وتعالی په دې اړه داسې فرمایلي دي:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاء فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللّهِ وَعَنِ الصَّلاَةِ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ﴾ (المائده: ۹۰- ۹۱)

اې مومنانو! شراب خوړل، قمارکول، او بتان (هغه تیږې چې تر څنګ یې قرباني کوئ) او تیرونه (هغه تیږي او پاڼې چې د طالع معلومولو او غیب ویلو لپاره یې کاروئ، له معنوي پلوه ټول پلید دي او د شیطان کړنې دي)؛ نو له دې ناوړه کارونو څخه لرې شئ، چې بریالي شئ. شیطان د شرابو خوړلو او قماربازۍ له لارې ستاسو په منځ کې دښمني پیدا کوي او تاسو د الله سبحانه وتعالی له ذکر او لمانځه څخه لرې کوي. نو ایا له دې ناوړه څیزونو څخه (چې کرکه او کینه پیدا کوي، بندګان د الله سبحانه وتعالی له ذکره غافلوي او هغوی له ټولو عبادتونو څخه په ځانګړي ډول لمانځه څخه منع کوي)، لاس اخلئ او نور یې پرېږدئ!؟

خو د دویمې برخې چې د سودي مال نفس حرام دی او که تر لاسه کول یې؟ په ځواب کې باید ووایم: د هغه مال ذات او نفس چې له نامشروع لارې تر لاسه کیږي، حرام نه دی؛ بلکې د مال حراموالی د هغه د لاسته راوړلو او پراخوالي د څرنګوالي پر بنسټ دی. د بېلګې په توګه: که یو کس د شرابو له پېر او یا سود څخه یوه اندازه پیسې تر لاسه کړي، د هغه پیسو ذات حرام نه دی؛ بلکې د پیسو حراموالی د هغه د تر لاسه کولو او پراختیا د څرنګوالي پر بنسټ دی. نو پر همدې بنسټ که چا له حرامې لارې پیسې تر لاسه کړې، د همغه پیسو څښتن نه کېږي؛ خو د پیسو ذات او نفس حرام نه دی. نو په بیت المال کې اېښودل کیږي او د مسلمانانو په چارو کې ورڅخه ګټه اخیستل کیږي. له دغه حکم څخه له هغه مال پرته چې ذات او نفس حرام وي، لکه: د خوګ غوښه او شراب چې په خپل ذات او نفس کې حرام دي، نور هېڅ مال نه مستثني کیږي.

ستاسو ورو عطا بن خلیل ابورشته

۱۴۳۵ د ذولقعدې ۲۶مه

۲۰۱۴، د اکتوبر ۲۱ مه

Last modified onچهارشنبه, 26 اپریل 2017

نظر ورکړئ

back to top

اسلامي خاورې

اسلامي خاورې

غربي هېوادونه

ټول لینکونه

د پاڼې برخې