(ترجمه)

خبر:

شبکه‌ی «اسلام» در یکی از برنامه‌هایش گزارشی تازه را به بحث گرفت که الگوهای اسلام‌هراسی و حذف حرفه‌ای زنان مسلمان در رسانه‌ها را افشا می‌کرد. این گزارش نشان می‌دهد که این تبعیض‌ها چگونه بر سلامت روان و اعتماد زنان مسلمان به نهادهای اجتماعی تأثیر گذاشته‌اند.

در این گزارش به صورت ‌ویژه تأکید شده که خبرنگاران زن مسلمان به‌طور خاص از رفتارهای تبعیض‌آمیز پنهان، کلیشه‌سازی و نابرابری در دست‌مزد رنج می‌برند.

مرکز نظارت بر رسانه‌ها که این گزارش را منتشر کرده است، بر شیوع اسلام‌هراسی، فضای مسموم در اتاق‌های خبر و اثرات روانی ناشی از آن، به‌ویژه پس از پوشش رسانه‌ای حمله یهود بر غزه تمرکز دارد.

پوشش رسانه‌ای نسل‌کشی در غزه، برای بسیاری از افراد حرفه‌ای فعال در رسانه‌ها، به نقطه‌ی عطفی تبدیل شد که آنان را واداشت درباره‌ی آینده‌ی کاری خود تجدیدنظر کنند. یکی از نقل‌قول‌های کلیدی در این گزارش تصویری روشن از این بحران را ارائه می‌دهد.

زنان مسلمان شاغل در رسانه‌های بریتانیا نه خاموش‌اند و نه منفعل؛ بلکه در مرکز بسیاری از گفت‌وگوهای رسانه‌ای حضور دارند، حتی در حالی‌که نهادهای رسانه‌ای تلاش دارند آنان را به حاشیه برانند، طرد کنند یا از حضورشان بهره‌برداری ابزاری نمایند.

یافته‌ها نشان می‌دهد که هرچند تجربه و سابقه‌ی کاری ممکن است تا حدودی قدرت اثرگذاری بدهد، اما ساختارهای نهادی زنان مسلمان را اغلب ناچار می‌سازد که از خطوط تحریریه‌ی غالب، که معمولاً جهت‌گیری ضداسلامی دارند، پیروی کنند.

تبصره:

در سطح جهانی، این تصور وجود دارد که ساختارهای غربی آزادی بیان و تنوع‌گرایی، فضای امنی برای زنان از تمامی طبقات اجتماعی فراهم می‌سازند. بارها دیده‌ایم که چهره‌های رسانه‌ای مسلمان، که نظام‌های خود را «سرکوب‌گر» می‌دانند، به دولت‌های دموکراتیک پناه برده‌اند و در نهادهای رسانه‌ای غرب جا گرفته‌اند. آنان ادعا می‌کنند که جوامع اسلامی باید بیش‌تر به‌سوی لیبرالیسم گام بردارند.

اما این گزارش شواهد روشنی ارائه می‌دهد که باور به آزادی بیان و نمایندگی برابر در این فضاها، پایه و اساس واقعی ندارد و باید مورد بازنگری جدی قرار گیرد. واقعیت این است که همان شیوه‌های سرکوب‌گرانه‌ای که این زنان از آن گریخته‌اند، اکنون در دولت‌هایی که خود را مهد آزادی می‌نامند، به‌مراتب عمیق‌تر ریشه دارد.

در سرزمین‌های اسلامی نیز متأسفانه رسانه‌ای مستقل که واقعاً از توانایی‌های فکری زنان مسلمان دفاع کند، وجود ندارد، چراکه بسیاری از رسانه‌های موجود وابسته به اجندای جهانی ضداسلام هستند.

ساختارهای لیبرال غربی با هرگونه مخالفت به‌شدت برخورد می‌کنند و هر تلاشی برای افشای روایت‌های غالب، که معمولاً توسط مهره‌های دست‌نشانده ترویج می‌شوند، سرکوب می‌نمایند. این روایت‌ها سعی می‌کنند اسلام را عامل سکوت و سرکوب زنان معرفی کنند و چنین القا نمایند که تنها راه رشد و آزادی زن، پذیرش ساختارهای دموکراتیک غربی است.

برخلاف این ادعاها، تاریخ اسلام گواهی می‌دهد که آموزش زنان و مشارکت‌ آنان در فضای رسانه‌ای در دولت اسلامی سابقه‌ای درخشان دارد. این واقعیتی‌ست که غرب تلاش می‌کند با روایت‌های تحریف‌شده و گزینشی خود پنهان نماید. در این‌جا نمونه‌هایی از این زنان برجسته ذکر می‌شود:

فاطمه فهری: بنیان‌گذار دانشگاه «القرویین» در شهر فاسِ مراکش؛ مؤسسه‌ای که به‌گفته‌ی یونسکو، قدیمی‌ترین دانشگاه فعال جهان است. این نهاد آموزشی، رشته‌های متعددی از جمله حوزه‌های مربوط به ارتباطات و انتقال دانش را شامل می‌شد.

زینب بنت الکمال: دانشمند بزرگی که در علم حدیث تخصص داشت و در نهادهای معتبر تدریس می‌کرد. شاگردان بسیاری از نقاط دور به‌سوی او می‌آمدند تا دروسش را فراگیرند. او نماد بارزی از نقش زنان در حفظ و انتقال علوم دینی بود.

ام‌الدرداء صغری: یکی دیگر از چهره‌های شاخص، فقیهه‌ای برجسته و زاهده‌ای پرهیزگار بود. به دانش و بصیرت‌اش شهرت داشت و به مردان و زنان به‌صورت یک‌سان آموزش می‌داد. نفوذ فکری او نشان می‌دهد که زنان چه نقشی در رشد علوم دینی ایفا کرده‌اند.

زنان برجسته‌ی دیگر: زنان بسیاری در آن زمان در عرصه‌ی فکر و دانش سهم داشتند. مانند عایشه بنت طلحة، ام‌سلمه و حفصه بنت سیرین که در حوزه‌های گوناگون از جمله فقه و روایت، از بزرگان بودند. این زنان در کنار دیگر هم‌عصران‌شان، بافت فکری و فرهنگی جامعه اسلامی را شکل داده‌اند.

قرآن‌کریم به صراحت بر حق آموزش برای زنان تأکید کرده و زنان و مردان را به فراگیری دانش فرا خوانده است. نمونه‌ی درخشان آن، حضرت عایشه رضی‌الله عنها، همسر رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم است که از پرکارترین راویان حدیث به‌شمار می‌رود. الله سبحانه وتعالی می‌فرماید:

﴿...يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ...﴾ [مجادله: ۱۱]

ترجمه: (الله (سبحانه وتعالی) (جایگاه) مؤمنانتان و کسانی را که علم و دانش یافته اند، به درجات بزرگی بالا ببرد).

از این‌رو، زمان آن رسیده که به‌جای اعتماد به ساختارهای فریبنده‌ی لیبرال و ادعاهای توخالی آنان، به نظام اسلامی و خلافت بازگردیم. تنها در این چارچوب می‌توان جایگاه واقعی، مستقل و مؤثر زنان مسلمان را در عرصه‌هایی چون رسانه، آموزش و فرهنگ بازسازی کرد.

نویسنده: عمرانه محمد

27 محرم 1447ه.ق.

22 جولای 2025م.

مترجم: عبدالرحمن مستنصر