په ټوله نړۍ کې له نویو لیکو او صفونو سره د نن ورځې د نړیوال قدرت جوړښت په خوځېدونکي حالت کې دی، په ځانګړي ډول کله چې غرب په نړۍ کې له خپل موقف څخه راټیټ شوی دی. په ورته وخت کې اسلامي امت او ځوان نسل یې اوسمهال په خوځېدو دی او بدلون غواړي. اوس هغه وخت دی چې د خلافت دولت په چوکاټ کې د نوي نظم رامنځ ته کېدو لپاره اقدام وشي.

دا ستاسو مسوولیت دی چې په اسلام کې د احکامو پلي کېدل او د نبوت په تګلاره د راشده خلافت سیاست بیا ووینئ، چې په ټولو برخو کې د الله سبحانه وتعالی احکام په ټولنه کې پلي کېږي. د دې وړتیا لپاره، حزب التحریر د داسې دولت جوړېدو لپاره طرحه چمتو کړې او څرګنده کړې یې ده، چې یو سیسټم به څرنګه د حکومتدارۍ بېلابېلې برخې لکه اقتصادي، قضایي، ټولنیزې، احکام او نور اداره کړي. همدارنګه یاد حزب یادې وړتیاوې چمتو کړې او مسلمانانو ته یې دا ور زده کړې، چې په پاکستان او ټوله اسلامي نړۍ کې دغه مسوولیت پر اوږو واخلي.

نو پر همدغه اساس، حزب التحریر د پاکستان د پوځ پر افسرانو غږ کوي، چې په دې برخه کې ځواب ووایي او په مدینه کې د اوس او خزرج قبیلو د رهبرانو غوندې خپل اسلامي مسوولیت پر ځای کړي؛ څنګه چې هغوی په مدینه منوره کې له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره د لومړني اسلامي دولت په تاسیس کې مرسته وکړه او انصار وبلل شول.

په ځانګړي ډول اوسمهال همدا تاسو یاست چې له حزب التحریر سره بیعت وکړئ او فیزیکي ملاتړ (نصرت) ورکړئ، چې په دې سره به کېدای شي په پاکستان کې د نبوت په تګلاره له کوم ځنډ پرته د خلافت دولت تاسیس شي. پر همدغه اساس، اسلام باید د یو پیاوړي ځواک په توګه په هغه ځای کې دوام پیدا کړي، چې درول شوی دی او د کافرانو او په نړۍ کې له ظالمانو سره باید مبارزه وکړي. الله سبحانه وتعالی به د هغوی مبارزه بریالۍ او واکمن به یې کړي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

{وَقُلْجَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا} [اسراء:۸۱]

ژباړه: ووایه! حق راغی او باطل له منځه ولاړ، په رښتیا سره باطل ورکېدونکی دی.

حزب التحریر په ځانګړي ډول تاسو ته درې پیغامونه وړاندې کوي او هیله کوي چې تاسو یې واورئ او په خپل ژوند کې ترې ګټه واخلئ:

لومړی- اوسنۍ لوږه، ظلم، بې دفاعیتوب او نورې ستونزې چې امت ورسره مخ دی، له منځه وړل یې ستاسو پر غاړه دي.

تاسو د هغوی د درد او غمجن کېدو مسوول یاست. دې مسئلې ته پام کول ستاسو لومړيتوب دی. دا ستاسو مسوولیت دی او د دغه مسوولیت نېغه پوښتنه به درنه کېږي. ځکه تاسو په حقیقت کې دا وړتیا لرئ چې پر هغوی د اوسنیو روانو ظلمونو او رنځونو مخه ونیسئ چې له اوږدې مودې ورسره مخ دي او تاسو په دې برخه کې تر اوسه اقدام نه دی کړی. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

{وَمَا لَكُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَـذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا} [نساء: ۷۵]

ژباړه: ولې د الله سبحانه وتعالی په لاره او د هغو ماشومانو، مېرمنو او کمزورو لپاره جګړه نه کوئ، چې د ظالمانو له لوري کمزوري شوي دي. هغه ظلم لیدونکي کسان چې وایي: اې الله سبحانه وتعالی! موږ له دې ښاره (مکې) څخه، چې څښتنان یې ظالمان دي، بېرون کړه. ستا له طرفه موږ ته یو سرپرست راولېږه او ستا له طرفه موږ ته مرستندویه وټاکه.

الله سبحانه وتعالی واضح کوي، چې ظالمانو ته سزا ورکوي، خو د هغو مخکنیو امتونو پر خلاف چې الله سبحانه وتعالی په مستقیم ډول هغوی ته عذاب ورکاوه. اوس پر مومنانو واجبه ده، چې له ظالمانو او فساد کوونکو سره مبارزه وکړي.

{قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِينَ} [توبه: ۱۴]

ژباړه: له هغوی سره جګړه وکړئ، الله سبحانه وتعالی ستاسو پر لاسونو هغوی ته جزا ورکوي او هغوی رسوا کوي. د یوې ډلې مومنانو سینه رغوي. (د هغوی پر زړونو ملحم ږدي.)

دویم: که تاسو ځواب ورنه کړئ، الله سبحانه وتعالی به تاسو ته جزا درکړي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

{أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ} [حدید: ۱۶]

ژباړه: ایا هغه وخت نه دی راغلی چې د الله سبحانه وتعالی د ذکر او هغه څه چې حق یې نازل کړي، پر وړاندې د مومنانو زړونه خاشع شي!؟ د هغو کسانو غوندې مه کېږئ چې په تېر وخت کې اسماني کتاب ورکړل شو، ډېر وخت پرې تېر شو، زړونه یې سخت شول او له هغوی څخه یې ډېری ګنهکار دي.

که تاسو د الله سبحانه وتعالی امر ته غاړه نه ږدئ، نو په یاد ولرئ چې الله سبحانه وتعالی به تاسو لېرې کړي او پر ځای به مو داسې کسان ځای کړي چې هغوی یوازې باور نه، بلکې د الله سبحانه وتعالی امر منلو ته غاړه ږدي. دا څه الله سبحانه وتعالی ته ډېر اسانه دي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

{إِلاَّ تَنفِرُواْ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلاَ تَضُرُّوهُ شَيْئًا وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ} [توبه: ۳۹]

ژباړه: که د جهاد پر لور حرکت ونه کړئ، تاسو ته به سخته سزا در کړل شي او ستاسو پر ځای بله ډله ځای پر ځای کوي. هغه ته هېڅ زیان نه رسېږي او الله سبحانه وتعالی پر هر څه برلاسی دی.

په دې اړه باید شک ونه لري، چې الله سبحانه وتعالی ستاسو په لاسونو ستر او قوي غرونه نړولی شي، ځکه دا څه الله سبحانه وتعالی ته ډېر اسانه دي.

له کومې پوښتنې پرته تاسو اوس د یوه هوډ نیولو لپاره له سخت حالت سره مخ یاست. دا به په حقیقت کې په دې نړۍ کې ستاسو د راتلونکي ژوند لپاره تر ټولو سخته پرېکړه وي.

خو تر ټولو مهمه بیا دا ده چې دا به ستاسو په ژوند کې یوه پرېکړه وي، هغه چې تاسو به د تلپاتې ژوند لپاره هڅه کوئ او په خپله پرېکړه به درېږئ. نو ستاسو پرېکړه باید تر مړینې وروسته ژوند لپاره تنظیم شي، نه د دغه نیمګړي ژوند لپاره. هغه هیله او غوښتنه چې شتمني پرې تر لاسه کړئ، سوداګري ډېره کړئ، خپله پانګه ډېره کړئ، خپله نسل پراخه کړئ، دا هر څه بې‌ځایه او پرېشانه کوونکي حواس دي.

{يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ} [غافر: ۳۹]

ژباړه: اې قومه! دا ژوند یوه تېرېدونکې متاع ده او اخرت تلپاتې کور دی.

تاسو باید د یوه روښانه دید خپرولو لپاره بېرته خپلې عقیدې ته ور وګرځئ. ستاسو انجام باید دا وي چې د یوه مسلمان په توګه الله سبحانه وتعالی ته ځواب ورکوونکي یاست. یوازې د خپل خالق اطاعت وکړئ، هغه لاره پرېږدئ چې تاسو د کفري نړۍ په منلو سره له الله سبحانه وتعالی څخه نافرمانۍ ته امر کوي.

{وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا} [احزاب: ۶۷]

ژباړه: او وایي، اې الله سبحانه وتعالی! موږ د خپلو مشرانو اطاعت وکړ او موږ یې لار ورکي کړو.

درېیم: په وروستیو کې د الهام په توکه تاسو ته د ستر صحابه ایوب انصاري (رح) یادونه کوم. نوموړی د ډېر عمر و او د قسطنطنیې په دروازه (ستانبول) کې خاورو ته وسپارل شو، یعنې د روم د امپراتورۍ په ختیځه برخه چې لومړني خلافت هغه ته ماتې ورکړه. په دومره ډېر عمر کې بیا هم دغه صحابي په مدینه کې ارام نه شو کېناستلی، بلکې مسلمانان یې د اسلام د قلمرو پراخوالي لپاره هڅول او له هغوی سره ملګری و.

نوموړی چې د مړینې په حالت کې و، له خپلو سرتېرو یې وغوښتل، څومره چې کولی شي، مخ ته ولاړ شي. دغه درود د رسول الله صلی الله علیه وسلم تر ټولو نېږدې ملګري دی، چې مسلمانو پوځونو ته یې رسوم.

«السلام علیکم و رحمت اللهی و برکاته» (صلوات الله علیه و آله و سلم).

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر

لیکوال: محمد اصف

ژباړه: بهیر «ویاړ»

(لومړۍ برخه)

اوسمهال د غرب تر ټولو لویه بوختیا، د اسلامي بیدارۍ د مخنیوي او د ژغورنې له ساحل څخه د هغوی د راګرځولو لپاره د نقشو او لارو چارو جوړول دي. لکه څرنګه چې د ۱۹ او ۲۰ م، کلونو په لومړیو کې د غرب ټوله بوختیا دا وه، چې د روسیې او اروپایي دولتونو په مشرۍ د هغه مهال شریرو دولتونو په واسطه، د ملګرو ملتونو په مشرۍ د سازمانونو او نورو نړیوالو جوړښتونو له لارې، همدارنګه له هغې مخکې سازمانونو په وسیله یې د خلافت دولت له منځه یووړ او د هغه سیاسي میراث یې تقسیم کړ، دغه راز اوس هم د دې هڅه کوي چې د ژوند واقعي ډګر ته بیا راونه ګرځي.  

غرب ډېرې داسې لارې غوره کړې، چې د امت د بیدارۍ او د هغوی د لوړو موخو پر وړاندې یې خنډ وګرځوي. هغه موخه چې قدرت ته د اسلام او د اسلام د ایډیولوژۍ په رسېدو او په بما انزالله حکم کولو سره ټیکاو مومي. د امت د بیدارۍ پرمختګ او د خپل دین پر لور د احساساتو درلودل، د دې لامل شوي چې امت د کفارو چلونو، ګمراه کوونکو سیاستونو ته، سره له دې چې ډېر، بې رحمانه او سخت دي، تسلیم نه شي. قتل، ګواښ، زندان، شکنجه او د ښکېلاک، ګمراه حکامو، ډول دول ګمراه کوونکي فشارونه او لارې، چې ګومان یې کاوه امت به له خپلو کړنو راوګرځوي، وکارولې.

ښکېلاک د ازادۍ او له غلامۍ څخه د خلاصېدو پر لور د اسلامي بېدارۍ پر وړاندې په ډېر سرعت سره ننګینې ماتې خوړلي دي. مخکې د اسلامي خاورو د پوځي اشغال پر مهال، د هغوی په کنټرول کولو او همدارنګه د قومي جریانونو، عامه ذهنیتونو، ملیتنونو او نورو نومونو په وسیله یې په ګمراه کولو کې هم ناکام و. خو د امریکا او اروپا په مشرۍ کفارو لا هم د سترې موخې پر لور د اسلامي بېدارۍ پر وړاندې په ناکامۍ کې لا هم نه دي مایوسه شوي، لا هم په دې هڅه کې دي، چې مسلمانان له خپل مسیر څخه راوګرځوي او په داسې لوري یې بوځي، چې خپلې موخې ته یې ونه رسوي.

بالاخره کفار د خپلو دسیسو او چلونو د څرنګوالي په پای کې دغو دوو پایلو ته رسېدلي دي: لومړۍ؛ د ځینو اسلامي ډلو واک ته رسول، په داسې بڼه چې له فکري او سیاسي پلوه، هغه په خپله ولکه کې ولري. دویم؛ په خپلو مزدورو دولتونو کې ځینې مشخصې اسلامي ډلې شریکول، د ځينو مشخصو معیارونو، شرایطو او عنوانونو تر چتر لاند

اوس پوښتنه دا ده چې ایا غرب له دغو دوو لارو د امت د مسیر په کږولو کې په سمه توګه بریالی شوی؟ که یې په پخوانیو ماتو یوه بله نوې ماتې هم ورزیاته شوې ده؟ واقعیت دا دی چې غرب له دغو دوو لارو یو لوی نیرنګ په کار اچولی، چې ځينې مسلمانان یې پرې غولولي، ګمراه کړي یې دي او له خپلې موخې یې د هغوی مسیر یو څه کوږ کړی، خو په عمومي ډول د امت په غولولو کې ناکام دی. ځکه چې امت د کفارو د غولونکو چلونو پر وړاندې ډېر بېدار شوی دی او په دې پوره باور لري، چې د غرب له مزدورانو سره په حکومت‌دارۍ کې ګډون او د غربي شرایطو او قیدونو په چوکاټ کې قدرت، هېڅ درد نه دوا کوي، بلکې برعکس د خلکو بې‌چاره ګي زیاتوي.

کلونه کېږي چې غرب له لومړي چل څخه کار اخلي او اوس هم په ډېرو اسلامي خاورو کې د عملي کولو په حال کې دی. ځينې اسلامي ډلې د داسې شرایطو، معیارونو او اوصافو په چوکاټ کې واک ته رسوي، چې د دوی ګټې پکې وي. لکه په ایران کې «آیات الله ګان» د دوی د پیرو ډلو له لارې، د شاه او د هغه مهال سیکولارو جریانونو پر وړاندې یې واک ته ورسول. همدارنګه د سوډان ځينې حکام او د پاکستان رابطة السلامي حزب یې واک ته ورساوه، اردوغانو ته یې اجازه ورکړه، چې په ترکیه کې واک تر لاسه کړي او له هغه سره یې ډېرې سیاسي او اقتصادي همکارۍ وکړې، ان د ناټو د نظامي تنظیمونو له لارې.

یوازې په سیاسي ډلو یې بسنه ونه کړه، بلکې ځینې پوځي ډلې یې هم د خپلو شرایطو په چوکاټ کې واک ته ورسولې. هغه کار چې د شوروي اتحاد له منګلو څخه د افغانستان له ازادېدو وروسته یې د دغې خاورې له ځينو پوځي ډلو او همدارنګه په موصل کې یې له داعش سره وکړ. هغه کار چې اوسمهال یې هم په هڅه کې دي، چې د خپلو مزدورانو (قطر، امارات، ترکیه، پاکستان) په وسیله او د نړیوالو موسسو لکه سازمان ملل له لارې او همدارنګه د مالي مرستو، همکاریو او له نورو لارو یې په افغانستان کې له طالبانو  سره وکړي.

د غرب دغو چلونو او غولوونکې مفکورې له اسلامي امت څخه هڅې، انرژي، ځان او مالونه اخیستي دي، له دغې چل څخه په استفادې سره امریکا وتوانېده په ایران کې داسې نظام جوړ کړي، چې ظاهراً نافرمان او په حقیقت کې یې مزدور وي. امریکا ډېر کلونه د ایران په سیاسي جریانونو او ډګرونو کې ځان دخیل کړ. د شاه مقوله، چې په طیاره کې ناست و او په حسرت سره یې وویل: «امریکا زه د یوه موږک په توګه له کوټې وایستلم؛ له ایران څخه وایستلم!» ښه مو په یاد ده. امریکا د عراق او ایران تر منځ سخته جګړه رامنځ ته کړه، داسې جګړه چې د دواړو خاورو هر څه یې له خاورو سره خاورې کړل او بالاخره په عراق کې یې سیاسي جریان له منځه یووړ او دغه خاوره یې خپلو مزدورانو ته وسپارله او د وسلو له هغه ګرم بازار څخه راووتل، چې په اتو کلونو کې یې ګرم کړی و.

په سوډان کې امریکا او سیمه ییزو هم‌تړونانو یې وکولی شول د البشیر له لارې، چې ځان یې په ځينو اسلامي ډلو پورې تړلی و، خپل نفوذ قوي کړي، لکه څنګه یې چې وکولی شول د البشیر او د هغه د دولت په موافقه د سوډان جنوب له شمال څخه بېل کړي. سربېره پر دې چې د سوډان شمال او جنوب څو کلنې جګړې د هغه اقتصادي حالت له بحران سره مخ کړ.

امریکا وتوانېده چې د پاکستان په دولت، د دغه هېواد په سیاسي اغېزناکو جریانونو کې لکه؛ د پاکستان مردمي حزب کې د رابطه السلامي پاکستاني حزب له لارې د اروپا نفوذ پای ته ورسوي او په همدې ډول په هند کې د اروپا نفوذ، د بهاراتیا جاناتا حزب له لارې د هند سازمان په حزب کې، چې په هند کې ژورې اړیکې لري، ختم کړي. لکه څنګه یې چې د وزیرستان سیمو پر وړاندې شرمونکې جګړې او د افغانستان په اشغال کې یې د پاکستاني رابطه الاسلامي حزب څخه استفاده وکړه.

په ترکیه کې اردوغان د امریکا د سیاست په خدمت کې دی او په سیمه کې د امریکا له همتړونانو سره همکاري کوي. هغه خدمت چې په ترکیه کې بل هر سیاسي جریان ان سیکولران یې له تر سره کېدو عاجز دي. اردوغان په شام کې د پوځي جریانونو په ارامولو کې د غرب لپاره ډېر خدمتونه وکړل او چارې یې هم څارلې او د بشار په نظام سره، د شام د قضیې د سیاسي حل په هڅه کې ده، په همدې ډول یې د افغانستان په اشغال کې هم له امریکا سره ډېرې مرستې وکړې. په افغانستان کې د ناټو رهبري یې له فرانسې څخه په ۲۰۰۹م، کال کې واخیسته او د ترکیې پوځونو د کافرانو له پوځونو سره، د دغې خاورې د مسلمانانو پر وړاندې په جګړه کې ګډون وکړ او ډېر بریدونه یې تر سره کړل. دغه راز ترکیې په لیبیا او نورو اسلامي خاورو کې شرمونکي رولونه لوبلي دي. (دوام لري...)

لیکوال: استاد حمد طی ـ بیت‌المقدس

د الرایه جریدې له ۳۵۹ ګڼې څخه

ژباړن: حبیب الله حبیب

په پاکستان کې د پټرولو او ډېزلو بیې په بې‌ساري ډول لوړې شوي دي. پاکستاني رسنۍ وایي، هلته د یو لېټر پټرولو بیه ۱۳۷.۷۹ او د ډېزلو بیه ۱۳۴.۴۸ پاکستانیو کلدارو ته رسېدلې ده. سرچینه: (د نیوز)

پاکستان اوسمهال د تېلو بیو لوړېدو له امله په بشپړه توګه اغېزمن شوی، ځکه په دغه هېواد کې ټول صنعت له هرې لارې په پټرولو پورې تړلی دی. همدارنګه د پټرولو بیو لوړېدل په دې مانا دي چې د یاد هېواد په مارکېټونو کې د ټولو لومړنیو توکو بیې لوړې شوې دي. یو عام سړی د خپلې اقتصادي کمزورۍ له امله د شیانو په اخیستلو کې له ډېرو ستونزو سره مخ وي. سربېره پر دې چې هغه تر پخوا ډېر سخت کار هم کوي.

حکومت ادعا کوي چې دوی د پټرولو بیو کمېدو لپاره څه نه شي کولی، ځکه دوی وایي، دا څه په نړیواله کچه د تېلو او نورو توکو د بیو لوړېدو پایله ده. د پاکستان حکومتي چارواکي په یاد هېواد کې د پټرولو بیې په سیمه کې له نورو هېوادونو سره داسې پرتله کوي او وایي چې په نورو هېوادونو کې د پټرولو بیې د پاکستان په پرتله لوړې دي. په بنګله دېش کې د یو لېټر پټرولو بیه ۱۸۰.۱۲ روپۍ، په هند کې ۲۴۷.۰۸ روپۍ او په سریلانکا کې د یو لېټر تېلو بیه ۱۵۹.۰۵ روپۍ ده. (د پټرولو نړیوالې بیې) دوی څرګندوي چې ملت پر دغو بیو خوښ دی، ځکه تر نورو هېوادونو په دغه هېواد کې د پټرولو بیې کمې او په دغه کچه ښې دي.

دا رښتیا ده چې په نړیوال مارکېټ کې د تېلو بیې لوړې شوې دي. سربېره پر دې دا د پاکستان واکمنان دي چې یاد هېواد یې نړیوال مارکېټ ته اړ کړی، هغه چې غربي قدرتونو په خپل لاس دغه بیې لوړې کړې دي. په نړیوال مارکېټ کې د نفتي توکو د بیې په غوښتنې سره نه لوړېږي او نه تیټېږي. په حقیقت کې دغه بیې د نړۍ د ښکېلاکګرو قدرتونو په لاس کې دي، هغه چې په خپل لاس ټاکونکي «اوپیک پلس» تر چتر لاندې فعالیت کوي او په خپل لاس د نفتي توکو بیو لوړلو واک لري. د دغه موډل د ردولو او د امت د سرچینو یوځای کېدو پر ځای چې دوی له ښکېلاکګرو قدرتونو څخه وژغوري، د پاکستان واکمنان ادعا کوي، چې دغه حقیقت نه بدلېږي. هغه وړتیا چې د حالت د بدلون واک ولري.

هغه هېوادونه چې موږ د پټرولو بیې ورسره پرتله کوو، ټول د کپټلېستي سیسټم یوه برخه دي. پټرول شخصي محصول دی او د حکومت له خوا د تپل شوو او اضافي مالیو پر اساس، د شخصي څښتنانو له خوا په لوړه بیه پلورل کېږي. په هېواد کې تر اوسني موډل او سیسټم لاندې د پټرولیمو له بیو څخه موږ څه تمه درلودلی شو؟ ایا موږ باید پر دې خوښ وو چې تر نورو هېوادونو په پاکستان کې د پټرولو بیې لږ څه ټیټې دي؟ په پاکستان کې په دې توګه یو تن څنګه هڅه وکړي چې خپلې مېرمنې او زامنو ته خواړه پیدا کړي؟

اسلام د انرژۍ او مالیو لپاره د اسلامي قوانینو په پلي کېدو سره یوه څرګنده تګلاره او حلاره رامنځ ته کوي. اسلامي دولت نن ورځ دغه قوانین پلي کولی شي، څو په دې سره په اسانۍ د پټرولو بیې راټیټې شي.

لومړی، اسلام د نفتي توکو شخصي کېدل د رسول الله صلی الله علیه وسلم د لاندني حدیث له مخې منع کوي. ابو هریره له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه روایت کوي، چې هغه صلی الله علیه وسلم وفرمایل:

ثَلاَثٌ» (ابن ماجه) لاَ يُمْنَعْنَ الْمَاءُ وَالْكَلأُ وَالنَّارُ»

ژباړه: درې څیزونه د هېچا اړوند نه کېږي، اوبه، څړځایونه او اور.

همدارنګه ابن عباس له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه روایت کوي:

ابن ماجه«الْمُسْلِمُونَ شُرَكَاءُ فِي ثَلاَثٍ فِي الْمَاءِ وَالْكَلإِ وَالنَّارِ وَثَمَنُهُ حَرَامٌ»

ژباړه: مسلمانان په دریو څیزونو کې شریک دي: اوبه، څړځایونه او اور او بیه ټاکل یې حرام دي.

د حدیث وضاحت داسې دی، چې هر ګټه ورکوونکی څیز عامه ملکیت دی. د کوم کس، کمپنۍ او دولت ملکیت نه شي کېدای. دا مسئله په حدیث کې بیان شوو دریو څیزونو باندې نه تمامېږي. هر هغه څه چې په عامه ملکیت کې شاملیږي، ټول پکې ځای شوي دي. اسلام کمپنیو ته اجازه نه ورکوي چې پټرولیم استخراج کړي او د دوی پر ټاکلې بیه او د خپلې ګټې لپاره یې وپلوري. 

دویم، مالیات او اضافي پیسې چې دولت یې پر نفتو لګوي، په اسلام کې منع دي. اسلام دولت ته اجازه نه ورکوي چې (جي ایس ټي) مالیات او نفتي مالیات وضع کړي. دغه مالیات دولت ته اجازه ورکوي چې پر بډایو او بېوزلو دواړو یو ډول فشار راوړي.

هغه شواهد چې په عمومي توګه د مالیو ورکړه پکې بنده شوې، د رسول الله صلی الله علیه وسلم په لاندې حدیث کې واضح کېږي:

ابو داوود«لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ صَاحِبُ مَكْسٍ»

ژباړه: د ناسمې مالیې ټولوونکی به جنت ته داخل نه شي.

د شریعت پر اساس چې کومې مالیې له نامسلمانو څخه اخیستل کېږي، هغه خراج، جزیه او عشر دی او له مسلمانانو څخه یوازې زکات اخیستل کېږي. اسلام یوازې په بیړنیو حالاتو کې چې په بیت المال کې کافي څه نه وي، د مالیو ټولو ته اجازه ورکوي. دا یوازني څه دي، چې په دغه وخت کې پر امت لازم دي. دا یوازې له هغو مسلمانانو ټولېږي چې له خپلو مهمو اړتیاوو څخه ډېره شتمني ولري.

دا په اسلام کې هغه مالیه نه ده چې په یو ډول له بېوزلو او شتمنو څخه ټولېږي. یعنې دغه مالیه له هغو شتمنو کسانو ټولېږي، چې دوی د لومړنیو توکو له اړتیا پرته شتمني ولري، بیا به دغه مالیه دولت ته ورکوي. په اسلام کې د هر فرد د وړتیا پر اساس مالیه ټاکل شوې ده. مالیې له هغو شتمنو کسانو ټولېږي چې اضافي شتمني او پیسې ولري، نه د هغه له عایداتو څخه. هغه کسان چې یوازې له خپلو عایداتو څخه لومړنۍ اړتیاوې پوره کولی شي او اضافي شتمني ونه لري، پر هغه د هر ډول مالیې لګول او ورکول لازم نه دي. دولت په هغه صورت کې بیا پر دغو کسانو مالیه نه شي تپلی، ان که په بیت المال کې هېڅ هم نه وي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

(وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ) [بقره: ۲۱۹]

ژباړه: له تا پوښتنه کوي چې څه شی مصرف کړي، ورته ووایه: له اړتیاوو پرته څیزونه.

وروستی، د ډالر پر اساس پشتوانه (کرنسي) چې په هېواد کې کارول کېږي، دا هم د پټرولیمو د بیو په لوړېدو کې ستر رول لري. د ډالر پر وړاندې د پاکستانۍ روپۍ د ارزښت ټیټېدل دا مانا لري چې د پټرولو واردول به تر پخوا ډېر ګران شي. پاکستان اوسمهال له نورو اسلامي هېوادونو څخه د پټرولیمو مهمه برخه خپل هېواد ته راوړي. په اسلام کې باید د دولت «کرنسي» سره زر او  سپین زر (نقره) وي او نه بل څه. د دې کړنې لپاره شواهد دا دي: په قران کریم او حدیثونو کې چې هر څه د پیسو لپاره ټاکل شوي، هغه د سرو او سپینو زرو له ځانګړې کچې سره ټاکل شوي دي.
د بېلګې په توګه، کله چې د وینې بیه ټاکل کېده، نو د سرو زرو له یوې ځانګړې اندازې څخه وټاکل شوه او کله چې د غله لاس غوڅول واجب شول، حد اقل هغه ته چې کومه جزا ټاکل کېده، له سروزو څخه ځانګړې شوې ده. رسول الله صلی الله علیه وسلم د یمن خلکو ته په پیغام کې وفرمایل:

«وَأَنَّ فِي النَّفْسِ المُؤْمِنَةِ مِاْئَةٍ مِنَ الإِبِلِ، وَعَلَى أَهْلِ الْوَرَقِ أَلْفُ دِينَارٍ»

ژباړه: د وژل شوي مومن لپاره سل اوښان دي او د سپینو زرو درلودونکو لپاره زر دیناره دي.

( له ابن قدامه څخه په المغني کې، هغه څه چې عمرو بن حازم د یمن خلکو ته د رسول الله صلی الله علیه وسلم له لیک څخه ولوستل) او د نسایي په روایت کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم له لیک څخه د یمن خلکو ته ویل شوي: «د سرو زرو څښتنانو ته زر دیناره» د سپینو زرو درلودونکو کسانو پر ځای.

رسول الله صلی الله علیه وسلم همدارنګه فرمایلي:

مسلم له عایشې څخه روایت کړی:

«لا تُقْطَعُ يَدُ السَّارِقِ إِلاَّ فِي رُبْعِ دِينَارٍ فَصَاعِدًا»

ژباړه: لاس د څلورمې برخې دینارو په صورت کې مه پرې کوئ.

دغه واقعیت چې شریعت له متني پلوه سره او سپین زر په شرعي احکامو پورې اړوند کوي، کله چې دغه احکام په پیسو پورې اړوند وي، دلیل یې دا دی چې پیسې یوازې سره او سپین زر کېدای شي. که د هېواد د پیسو پر ځای سره او سپین زره پشتوانه شي، د توکو بیې راټیټېږي.

دا یوازې اسلامي احکام دي، چې په ډاډ سره د نفتو بیو بحران له منځه وړلی شي، هغه چې نن ورځ د پاکستان مسلمانان له دغه بحران سره مخ دي. په رښتیا سره چې دغه احکام یوازې د یوه مخلص خلیفه له لوري پلي کېدای شي، چې امت او سرچینې یې د نبوت پر تګلاره د راشده خلافت په راتګ سره یوځای کېږي. هغه نفت د ډېری اسلامي هېوادونو لپاره په یوه کورنۍ سرچینه بدل شوي، د خلافت په راتګ سره به یې امت په یوازې توګه څښتن شي.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر

ولایه ـ پاکستان

لیکوال: قسیم عبدالله

ژباړه: بهیر «ویاړ»

پوښتنه:

له اسټرالیا او برېټانیا سره د امریکا د پوځي ځواکونو یوځای کېدو موخې او ګټې څه دي؟ ایا دا هڅې د چین پر وړاندې ترسره کېږي؟ که فرانسې ته د برېټانیا او امریکا هغه څاپېړه ده، چې هغې په تانزنیا کې د امریکا نفوذ ختم کړ؟ تر هغه وروسته یې د امریکا پر پلویانو مخ ور واړوه، همدارنګه کینیا او وروسته د فرانسې هغه هڅې چې اروپا خپلواک قدرت جوړه کړي؟

ځواب:

د دې لپاره چې څرګند او واضح ځواب تر لاسه کړو، اړتیا ده چې لاندې موضوعاتو ته کتنه وکړو:

۱- په یوه ویډیو کې ښکاري چې د امریکا جمهور رییس جوبایډن، د بریټانیې لومړی وزیر بورېس جانسن او د اسټرالیا لومړی وزیر کاټ موریسن خبرې کوي او د دفاعي اړیکو (درې اړخیزه ډله) یې اعلان کړه. د سکای نیوز د راپور له مخې، د ۲۰۲۱م کال د سپټمبر په ۱۶مه د امریکا جمهور رییس جوبایډن وویل: «موږ د اوږدې مودې لپاره یو.» د اسټرالیا لومړي وزیر موریسن بیا وویل: «موږ به د (اېن، پي ټي) اړیکو ترسره کېدو ته دوام ورکړو.» د بریټانیا لومړي وزیر بورېس جانسن دا پرېکړه ډېره مهمه وبلله او ویې ویل: «دا به د نړۍ تر ټولو ښه او ګډه طرحه وي.» دغو هېوادونو د دوی د یوځایوالي مسئله پټه کړه او پر دې شي چین او فرانسه حیران شول...

۲- فرانسې پر دې مسئله تند غبرګون وښود او امریکا او اسټرالیا یې په درواغ ویلو او بریټانیا یې په فرصت غوښتنې تورنه کړه. د فرانسې حکومت هغه مهال وویل، دا یوځوالی له شاه څخه د هغوی د غشي وهلو په مانا دی، ځکه دا له فرانسې سره په ۲۰۱۶ م کال کې د ۵۶ میلیارده ډالرو په ارزښت تر اوبو لاندې د پوځي تمرینونو لاسلیک شوی تړون لغوه کوي. سرچینه: (بي بي سي، ۲۰۲۱ د سپټمبر ۱۸مه)

چین هم په اسیا کې د لومړي ځل لپاره د رښتینې سړې جګړې پیلېدو په اړه خبرې وکړې او پر امریکا او بریټانیا یې غږ وکړ، چې د اټومي وسلو ګواښ ته په کتو په سیمه کې د دغه یوځایوالي پر جوړجاړي بیا کتنه وکړي. یعنې د یو غیر اټومي هېواد په توګه اسټرالیا ته د سمندري اټومي ټکنالوژۍ لېږد به کېدایشي د برید او تیري ګواښ رامنځ ته کړي. په دې کې شک نشته چې چین به هم پر دغه تړون او یوځایوالي اندېښمن وي، په ځانګړي ډول سمندري اټومي وسلو ته د اسټرالیا دننه کېدل، چې په اسیا بحر کې د چین له لومړیتوبونو سره په ټکر کې کېږي.

۳- د امریکا دودیزه ملګرې اورپا که د ټرمپ په دوره کې یوه څه ښه شوې وه، یعنې اړیکې یې ښې وې او د اړیکو ښه کېدل یا بیا رغېدل د امریکا د جمهور رییس په دغو چیغو چې (امریکا بیا مخکښه ده) ډېر شول، هغه چې د هغه د شعار په توګه راخیستل شوي او د ټرمپ له هغه شعار سره چې «امریکا لومړۍ ده» څه ناڅه بدلون لري. د بایډن ادارې د اورپایي تولنې له غوښتنې او پاملرنې پرته له افغانستان څخه وتل پیل کړل او خپل ټول سرتېري یې وایستل. همدارنګه امریکا دې ته لومړیتوب ورکړ چې د یادو هېوادونو خپلواکي تر پوښتنې لاندې راولي او هغوی کم وښيي.

له ټرمپ څخه د واکمنۍ تر لاسه کولو وروسته او د نهو میاشتو واکمنۍ په موده کې د بایډن د ادارې له لوري له افغانستان څخه د سرتېرو او امریکایي وګړو او د هغوی د ملګرو د ایستلو بهیر تر ټولو ستر کار و چې ترسره شو. تر دې وروسته په اروپا کې پر امریکا ډېرې نیوکې وشوې، چې په هغو کې تر ډېره فرانسې د امریکا پر دغه پرېکړه نیوکه وکړه او غږ یې وکړ چې اروپا باید له امریکا څخه بېل ځواک جوړ کړي.

تر دې وروسته د امریکا، اسټرالیا او بریټانیا پیوستون ترسره شو، چې اروپایي ټولنه پاتې شوه. دا هغه څه دي چې د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر یې دې ته اړه کړ چې داسې ووایي: «دغې یو اړخیز او ناسمې پرېکړې موږ ته ډېر څه پرېښودل چې د ټرمپ په اداره کې څه وشول.» د هغوی په وینا چې دا څه له شاه څخه په غشي یا خنجر وهل دي. بیا هغه و چې فرانسې له واشنګټن څخه خپل سفیر د مشورو لپاره ور وغوښت.

۴- په دقت سره د دغې نوي پوځي پیوستون یا یوځایوالي د موخو ازمویل:

له دې څخه موږ دې پایلې ته ورسېدو چې دا په نړیوال ډګر کې ستره پېښه ده او بدې پایلې به ولري، چې دا څه به د امریکا ستراتیژۍ ته د بیا کتلو لامل شي. همدارنګه د چین د پرمختګ مخه به ونیسي او د بریټانیا او امریکا د اړیکو تر منځ به فرانسې ته جزا ورکړل شي. دا جزا به له نړیوال چلند څخه د فرانسې د سرغړونې له امله وي او اروپایي ټولنې ته به ټکان ورکول وي. لاندې به ښه واضح شي:

د چین په اړه:

د چین په ګډون دغو ټولو هېوادونو ته روښانه ده چې د امریکا ستراتیژيکې موخې نن ورځ د چین د اقتصادي پرمختګ پر مخنیوي او نورو نړیوالو اقتصادي پرمختګونو ورټولې دي.

سربېره پر دې چین د دغې پوځي پیوستون په موخو پوه شوی، کله چې اعلان شو او په دې اړه یې خپله نارضایتي اعلان کړه. د چین حکومت دې څه ته د (ذهني سړې او ایډیولوژيکي جګړې) نوم ورکړ.

د اټومي وسلو نه خپرېدو تړون ته په کتو په واشنګټن کې د چین د سفیر ویاند (لي پینګیو) ټینګار وکړ چې نور هېوادونه باید هدف ونه ګرځوي او یا د نورو ډلو ګټې له ګواښ سره مخ کړي. تر ټولو مهم څه چې دوی یې باید ترسره کړي، هغه د «ذهني سړې او ډیولوژیکې جګړې» پای ته رسول دي. (سرچینه: الجزیره، ۲۰۲۱ م د سپټمبر ۱۶مه)

د چین لپاره:

له شک پرته دغه پړاو د چین پر وړاندې د اټومي یوځایوالي نوی پړاو دی. همدارنګه دغه تړون د ناټو د غړو هېوادونو تر چتر لاندې تشکیل شوی، څرنګه چې د شوروي اتحاد پر وړاندې جوړ شوی و.

الجزیرې له واشنګټن پوسټ څخه په نقل سره لیکلي: «دغه هوکړه به اسټرالیا ته اجازه ورکړي چې د زړو ډیزلي کښتیو ځواک پر ځای پرمختللې اټومي سمندري ځواک ځای پر ځای کړي. همدارنګه اسټرالیا ته د تېري او برید کولو وړتیا ورکوي او چین اړ دی چې د هر مخالفت پر مهال یاد هېواد ته د یو څه په سترګه وګوري. سرچینه: (الجزیره، ۲۰۲۱ م د سپټمبر ۱۷مه)

دا هڅې په دې مانا دي چې دغه تړون به د اسټرالیا له پوځي وړتیاوو سره مرسته وکړي، څو تر سمندر لاندې د اټومي ځواک او د امریکا په «کروز توغندیو» سمبال د چین مخالف هېواد هم شتون ولري.

ب- چین هم پر دې خبر دی چې د امریکا هغه ستراتیژي چې د چین د پرمختګ مخه ونیسي، په واشنګټن کې د نوې ادارې په رامنځ ته کېدو سره نه ده بدله شوې. امریکا هڅه کوي چې په سیمه کې د چین خلاف هېوادونه نور هم پیاوړي کړي او دغه پلان ډېر ګواښوونکی دی. د سمندري سیمې د پرانیستلو او د کښتۍ چلوونکې د ازادۍ تر سرلیک لاندې امریکا د چین په شاوخوا کې د پوځي سکټور د ځای پر ځای کېدو سره د سیندونو پوځي کېدو هڅه کوي. یا د ستر پوځي ملاتړ پر اساس د چین خلاف هېوادونو او سیمو برابرېدل، لکه جاپان، جنوبي کوریا، اسټرالیا، هند او یو شمېر نور هېوادونه.

کله چې امریکا دا درک کوي، چې د چین د پرمختګ مخنیوي پالیسي په عراق او افغانستان کې د جګړې له امله وځنډول شوه، چین هم دا ویني چې د امریکا د یادې پالیسۍ ځنډېدل واشنکټن دې ته هڅوي چې له کوم محدودیت پرته د یاد هېواد پرمختګ ودروي. ځکه دا ډېره ګواښوونکې ده، د ټرامپ حکومت د چین پر وړاندې د جاپان او جنوبي کوریا د اټومي کېدو هڅه کوله او د بایډن اداره هڅه کوي چې د چین د پرمختګ مخنیوي پر وړاندې اسټرالیا په اټومي او سمندري ځواک او وسلو سمبال کړي. له دې څخه معلومېږي چې د چین پر وړاندې د امریکا پالیسي تر پخوا ډېره ګواښونکې شوې ده.

په (اې، یو، کې، یو، این) کې د دریو متحدو هېوادونو په اړه چې دا څه الجزیرې د ۲۰۲۱ م کال د سپټمبر پر ۱۶مه په راپور کې خپاره کړل:

الف- د امریکا لوړپوړي چارواکي وویل: «دغه دفاعي ملګرتیا په سیمه کې د چین د نفوذ پراختیا مخنیوي په هدف رامنځته کېږي.» د امریکا جمهور رییس جوبایډن وویل، له اسټرالیا او بریټانیا سره د (اې، یو، کې، یو، این) دفاعي نوښت به په راتلونکي کې دغه درې هېوادونه د نظامي تمرینونه لپاره ښه پیاوړي کړي او د پېښېدونکو ګواښونو دفاع به وکړي.

ب- د بریټانیا لومړي وزیر بورېس جانس په دې اړه وویل، له امریکا او اسټرالیا سره دغه دفاعي ملګرتیا مرسته کوي چې یوځای کار وکړو، څو په هندو پاسفیک سیمه کې سیاسي ثبات او امنیتي ملاتړ رامنځ ته شي. هغه زیاته کړه، د دې ملګرتیا لومړی پړاو به له اسټرالیا سره د اټومي او تر اوبو لاندې ځواک  په تر لاسه کېدو کې مرسته وکړي.

ج- د اسټرالیا لومړي وزیر سکاټ موریسن په دې اړه وویل چې هېواد یې په ۲۰۱۶ م کال کې له فرانسې سره لاسلیک شوی ستر تړون لغوه کړ، څو تر اوبو لاندې غیر اټومي ځواک تر لاسه کړي. ځکه په وینا یې، دا چاره د امریکا او بریټانیا په مرسته کولی شي هېواد یې تر اوبو لاندې له اټومي وسلو سره له یوځای ځواک څخه برخمن شي. هغه زیاته کړې چې هېواد یې د اټومي وسلو د تر لاسه کېدو په هڅه کې نه دی او د نه اټومي پراختیا په برخه کې به خپلو ژمنو ته دوام ورکړي.

د فرانسې له لوري، دغه هېواد پر یاد یوځایوالي احساساتي او له غوسې ډک غبرګون وښود او د فرانسې مشران د دې پېښې پر پېښدو حیران شول:

الف- د فرانسې د بهرنیو چارو وزیر «جین یس لییدراین» له خپل هېواد سره د اسټرالیا د اوبتل اخیستلو تړون پایته رسېدل له شاه څخه په غشي ویشتلو تشریح کړل او د فرانسې «انفو راډیو» ته یې وویل چې فرانسه د اسټرالیا د دغه تړون او له بریټانیا او امریکا سره د یوځای کېدو په اړه پر دښمنانو د خپل هېواد د پلورلو احساس کوي. سرچینه: (الجزیره ۲۰۲۱ د سپټمبر ۱۶مه)

نوموړي همدارنګه په یوه بیانیه کې وویل: «د جمهور رییس په غوښتنه ما پرېکړه وکړه، چې ژر تر ژره له اسټرالیا او امریکا څخه خپل سفیران راوغواړم. دغه استثنایي پرېکړه د هغه څه د استثنایي کېدو په اړه نیول شوې چې اسټرالیا او امریکا د سپټمبر پر ۱۵مه اعلان کړل. سرچینه: (ایرو نیوز عربي، ۲۰۲۱ م کال د سپټمبر ۱۷مه)

«جین یس لییدراین» د فرانسې «انفو راډیو» ته وویل: زه ډېر غوسه یم... دا هغه څه دي چې په یوځایوالي نه ختمېږي... دا پر مخ په څاپېړه وهل دي.» سرچینه: (دیویچ ویله، المان غږ، ۲۰۲۱م د سپټمبر ۱۷مه) د فرانسې له لوري د دوو سفیرانو تر غوښتل کېدو وړاندې: (د فرانسې چارواکو هغه غونډه لغوه کړه چې ټاکل شوې وه تېره ورځ په واشنګټن کې ونیول شي، څو د امریکا د انقلاب پر مهال سمندري جګړې یادغونډه ولمانځي؛ په کومه جګړه کې چې فرانسې مهم رول درلود. سرچینه: (الجزیره نېټ، ۲۰۲۱م، د سپټمبر ۱۸مه)

ب- د فرانسې د وسله وال پوځ وزیر «فلارینس پارلي اندېښنه وښوده چې د هېواد د دغه ستر تړون پای ته رسېدل او لغوه کېدل ګواښوونکي دي او ډېرې بدې پایلې به ولري... سرچینه: (الجزیره، ۲۰۲۱، د سپټمبر ۱۶مه)

دا چې ولې دغو دریو هېوادونو د فرانسې د انزوا لپاره یاد اقدامات ترسره کړل او د فرانسې غبرګون به څه وي، لاندې اشاره ورته کوو:

الف: د فرانسې حکومت په پرانیستي ډول د ټرمپ ادارې پالیسې رد کړه او نیوکه یې پرې وکړه. دا څه د مدیترانې په برخه کې د ترکیې او جرمني تر منځ د کړکېچ پر مهال رامنځته شول. کله چې د بایډن حکومت راغی او له فغانستان څخه یې ځواکونه وایستل، هغه هم په داسې بڼه چې له اروپایي ټولنې سره د امریکا د یوځایوالي کچه ښکاره شوه. دغو هېوادونو غوښتل چې د متحدانو په توګه راښکاره شي او نه ملاتړي. فرانسه اروپایي ټولنې ته ور وګرځېده، څو د امریکا او ناټو له چتر بېرون پوځي ځواک رامنځ ته کړي. یعنې د امریکا له پوځي رهبرۍ سره مخالفت ته ورګرځېدلې ده. اروپایي هېوادونو په افریقا کې د امریکا د نفوذ مخنیوي لپاره خپل جسارت زیات کړی دی؛ څنګه چې دا څه په افریقا، کینیا او د افریقا په ساحلي برخو کې د فرانسې په پوځي فعالیتونو کې ولیدل شول. دا ټولې کړنې د امریکا د ناخوښۍ لامل شوې.

ب- د اروپایي ټولنې له هېوادونو سره د بریټانیا د (برګزیټ) تر خبرو وروسته ښکاره شوه چې د بریټانیا او فرانسې اړیکې بشپړې ورانې شوې دي. دا هر څه د اروپایي ټولنې او فرانسې د سخت سیاست شرطونه په ډاګه کوي او له اروپایي ټولنې د بریټانیا پر وتلو خوښ وو. کېدای  شي فرانسه او اروپایي ټولنه په یاده ټولنه کې د نورو هېوادونو لکه د بریټانیي غوندې، د مخنیوي غوښتونکي وي، خو دې څه د فرانسې او بریټانیې په اړیکو کې بېمخینې زیان رامنځ ته کړ او د دوی نړیوالې پالیسۍ سره بېلې شوې. کله چې فرانسه پر دې وتوانېده چې د «قیس سعید» په مرست په تونس کې واک تر لاسه کړي، د انګلیس ګټو ته له کتو پرته له امریکا څخه په مرستې غوښتنې یې د انګلیس پر وړاندې هڅې پیل کړې وې او دغه امر د دواړو په سیاستونو کې یو فرمان نه و.

ج- تر دې وړاندې د ۲۰۲۱ م کال د مې میاشتې په پیل کې د جرسي جزیرې کړکېچ و، هغه چې دغه جزیره د برېټانیا په شهزاده پورې تړاو لري او د فرانسې له مینلنډ څخه ۲۰ کیلو متره لېرې ده. هغه مهال بریټانیا خپل عبادت کوونکي یادې سیمې ته ولېږل، څو د فرانسوي کب نیوونکو مخه ونیسي او له کب نیولو څخه یې منع کړي.  فرانسې ګواښ وکړ چې د یادې جزیرې برېښنا به پرې کړي او د بریټانیا د دغه اقدام په غبرګون کې یې ژر تر ژره هلته فرانسوي پولیس ولېږل. دا هرڅه د دواړو هېوادونو د اړیکو ترینکلي کېدو پر مهال پېښ شول. دا څه بریټانیا دې ته اړه کوي چې فرانسې ته زیان ورسوي او پر وړاندې یې امریکا راوپاروي. د نیویارک ټایمز او ځینو نورو رسنیو د معلوماتو له مخې، بریټانیا د امریکا، اسټرالیا او دغه هېواد تر منځ د تړون او یوځایوالي په رامنځ ته کېدو کې مهم رول لرلی دی.

د- خو دا چې د امریکا او نورو لپاره ډېر ګواښوونکي دي، چین ته د فرانسې د سولې لاس اوږدول دي چې د امریکا د دریځ خلاف عمل دی. پاریس وېرېږي چې ستني متحدین به یې له چین سره د تقابل پر اساس دریځ خپل کړي، چې دا څه بیا فرانسه له ګواښ سره مخ کوي. د هند او په ارام اقیانوس کې په دغه درې ګوني یوځایوالي کې هر ډول لړزه رامنځ ته کېدل به په کالدونیا او پلي نزي کې د یو میلیون فرانسویانو امنیت له ګواښ سره مخ کړي. 

پر همدغه اساس، تمه کېږي چې فرانسه به په راتلونکي کال کې د اروپایي ټولنې د ریاست له تر لاسه کولو وروسته یوه ستراتیژیکه تګلاره جوړ کړي، چې پر اساس به یې له امریکا د بېرون کېدو لپاره خپلو هڅو ته دوام ورکړي. سرچینه: (الجزیره، ۲۰۲۱ میلادي کال د سپټمبر ۲۹مه) 

دا د همغه یووالي زور دی چې امریکا له بریټانیا او اسټرالیا سره د دری اړخیز یوځایوالي هڅې کوي، څو په دې سره چین هم د امریکا تر کلابندۍ لاندې وي او له بل لوري فرانسې ته هم زیان ورسوي. دغه اتحاد د چین په شاوخوا کې سمندریزې چارې څاري او دا هغه څه دي چې امریکا یې د چین پر وړاندې په پام کې لري. د فرانسې په اړه، دغه هېواد پخپل بې پروا سیاست سره دومره کمزوری دی چې د امریکا او انګلیس د یادو هڅو مخه نه شي نیولی. په ټوله کې ویلی شو چې اروپایي ټولنه اوسمهال له سترې کمزورۍ ځورېږي. نو له دې ټولنې څخه د بریټانیا تر وتلو وروسته دغه کمزوري نوره هم ډېره شوې ده. 

۷- نو پر همدغه اساس، دغو دریو هېوادونو ته د ارزښت په توګه هېڅ هم نه دي پاتې شوي.

[بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعاً وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ] [حشر: ۱۴]

ژباړه: هغوی له تاسو سره د دېوالونو تر شاه پرته په ډله‌ییز ډول جګړه نه کوي، جګړه یې پخپل منځ کې ده، خو ستاسو په مقابل کې کمزوري دي. هغوی یوځای ګڼئ، په داسې حال کې چې زړونه یې له تېښتې ډک دي. هغوی داسې قوم دی چې تعقل نه کوي.

هغوی په داسې حال کې دي چې تر منځ یې اړیکې مخ په خرابېدو او زیان دي. نو د اسلامي دولت د بیا راتګ او د اسلام دین د ظهور لپاره غوره فرصت او وخت دی. دغه حالت د لومړي اسلامي دولت پر مهال د رومیانو او ایرانیانو هم و. د هغوی تر منځ اړیکې له دښمنۍ ډکې وې.

[وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءاً فَلَا مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ] (رعد: ۱۱)

ژباړه: کله چې الله سبحانه وتعالی یو قوم ته د هغوی د کړنو له امله اراده ور په برخه کړي، هېڅ څیز به یې په مخ کې خنډ نه شي او له الله سبحانه وتعالی پرته به بل سرپرست ونه لري.

ژباړه: بهیر «ویاړ»